Beste leden van de raad,
Graag bieden wij u hierbij de Begroting 2024 van onze gemeente aan. Deze begroting vormt de volgende stap in de realisatie van de ambities uit het coalitieakkoord 'Samen kunnen we veel aan'. In de Kadernota 2024 schetsten wij de randvoorwaarden voor de realisatie van de ambities. In de voorliggende begroting hebben we deze verwerkt.
In de periode tussen de kadernota en het opstellen van de begroting zijn we geconfronteerd met een aantal belangrijke veranderingen. Zo is het financiële perspectief verslechterd door tegenvallers in het sociaal domein. Daarnaast heeft de provincie een gewijzigd standpunt ingenomen dan eerder gecommuniceerd over de in de kadernota opgenomen exploitatiereserve. Daarover meer verderop in deze brief.
Belangrijkste is dat het is gelukt een structureel sluitende begroting aan te bieden. Waarin veel mooie en belangrijke investeringen in de Lingewaardse samenleving zijn opgenomen. Het langjarige financiële perspectief blijft echter onzeker en soms zelf onduidelijk. Dat vraagt de komende jaren het nodige aan creativiteit om ervoor te zorgen dat we onze gezonde financiële basis houden.
Investeren in de samenleving
We zijn trots dat we met deze begroting flinke investeringen doen in de Lingewaardse samenleving. In alle kernen blijven we werken aan een aantrekkelijke, veilige en fijne leefomgeving. Dat doen we door te investeren in een goede buitenruimte en toegankelijke en uitdagende voorzieningen, zoals een multifunctionele accommodatie in Huissen. Ook investeren we in kwalitatief goede scholen waar onze kinderen zich kunnen ontwikkelen. Zoals de plannen voor het OBC De Heister in Bemmel, IKC Het Sterrenbos in Huissen, IKC De Vonkenmorgen in Gendt en IKC De Doornick in Doornenburg.
De financiële dekking voor deze investeringen realiseren we door een kritische analyse van onze begroting en door een zeer beperkte lastenverhoging. Belangrijk uitgangspunt is dat er geen nadelige effecten zijn voor lokale voorzieningen en subsidies. Omdat de investeringen zorgen voor een positieve impuls in de leefomgeving van al onze inwoners, vinden we het passend om de OZB beperkt, met 1,5% per jaar, te verhogen naast de reguliere prijsindexatie van 3%. Ook willen we een deel van onze reserves inzetten, zodat ook deze ten goede kunnen komen aan de Lingewaardse samenleving.
Het financiële perspectief
De gemeentelijke financiën staan al lange tijd onder druk en zijn ook voor toekomstige jaren onzeker. We verwachten dat het huidige demissionaire kabinet op dit vlak op de korte termijn nog geen oplossing gaat bieden. Op de Algemene Ledenvergadering van de VNG van 14 juni 2023 is de resolutie 'Naar een rechtvaardig, duurzaam en solide meerjarig financieel perspectief' met grote meerderheid aangenomen. Naar aanleiding van deze resolutie heeft de VNG een advies gegeven om de nadelige financiële gevolgen van het kabinetsbeleid zichtbaar op te nemen in de meerjarenramingen 2026 en 2027. Dit advies nemen wij over.
Financieel resultaat en risico’s
In deze Begroting 2024 zijn de jaarschijven 2024, 2025 en 2026 structureel sluitend. Weliswaar laat de begroting zelf in alle jaren tekorten zien. Maar na het wegstrepen van de incidentele lasten en baten slaat dit om in een overschot. Deze gecorrigeerde saldi vormen de basis voor de beoordeling van de sluitendheid van de begroting door de provincie. De lagere saldi in de laatste jaren worden voor een belangrijk deel veroorzaakt door het nog resterende deel van de opschalingskorting van € 1,4 miljoen die vanaf 2026 weer is verwerkt in het saldo van de begroting.
De weerstandsratio stijgt in 2024 naar 4,7 (was 3,4 in 2023). Dit is in lijn met de ontwikkeling die wij ook al zagen bij de jaarstukken 2022. Deze stijging wordt veroorzaakt door een afname van de risico's. Dit in combinatie met een toename van het beschikbaar weerstandsvermogen. Een ratio van 4,7 geeft aan dat onze algemene reserve de komende jaren meer dan robuust genoeg is om de voorziene risico’s af te dekken.
Een deel van de tekorten die vanaf 2025 ontstaan, willen wij dekken door de inzet van dat deel van onze reserves dat niet nodig is om de risico’s af te dekken. Middels het vaststellen van de kadernota heeft de raad het voorstel een deel van de voorgenomen investeringen te dekken middels een exploitatiereserve overgenomen. De provincie heeft hier vanuit haar rol als toezichthouder, na een eerder positieve grondhouding, vraagtekens bij gesteld. Wij blijven in gesprek over de inzet van dat deel van de reserve dat niet nodig is om risico’s af te dekken om de wenselijke investeringen mogelijk te maken. In de Kadernota 2025 kunt u de voorstellen hiervoor tegemoet zien.
Samen kunnen we veel aan
Het is goed en steeds beter leven in Lingewaard met de investeringen die wij gaan doen. En we zorgen dat we financieel gezond blijven. Met de dekkingsmaatregelen die we in deze begroting hebben verwerkt, zetten we belangrijke stappen naar noodzakelijke investeringen in onze samenleving en in een sluitende begroting in de latere jaren. Daarmee zijn we er nog niet. Er liggen de komende jaren de nodige (financiële) uitdagingen die van ons creativiteit en keuzes vragen. Dat gaan we vol vertrouwen doen, samen met u.
Lingewaard, 3 oktober 2023
Burgemeester en wethouders